Gaz Kromatografisi (GC) Nedir?

Gaz Kromatografisi (GC) yüksek uçuculuk, düşük moleküler ağırlık ve termal kararlılığı olan bileşiklerin ayrımında kullanılan, gaz, sıvı ve katı numuneler için uygulanabilen en etkili analitik tekniktir.
Çalışma prensibinde, mobil faz üzerinden inert bir gaz (He, Azot, Ar gibi) geçirilir ve uygulanan basınçla mobil faz kolon boyunca hareket ettirilir. Sabit faza uygun bir kolon kullanılarak uçucu maddelerin adsorbsiyon ve dağılım farkına göre birbirlerinden ayrılmasını sağlanır.
MS( mass spectrometry), birçok GC dedektöründen biridir ancak diğer dedektörlerden farklı olarak hem nicel hem de nitel analizler yapabilir. GCMS (Gaz Kromatografisi Kütle Spektrometresi), çok bileşenli numuneleri ve karmaşık matrisleri ayırır ve miktar tayinlerini yapar, ayrıca bilinmeyen bileşikleri tanımlama yeteneğine sahiptir.
 
Kütle spektrometrisi (MS), gaz fazındaki iyonları oluşturan, ayrıştıran ve tespit eden oldukça hassas bir analiz tekniğidir. Bir GC'ye bağlandığında, gaz halindeki ayrıştırılmış bileşikleri vakum altında hemen iyonize eder, iyonları kütle-yük iyonlarına (m/z) göre ayırır ve sonunda her iyonun şiddetini (intensity)  ölçer. Bu şiddetler, bağıl iyon şiddetlerini (m/z) karşısında gösteren bir dizi (Şekil 1, mavi) oluşturacak şekilde kaydedilir. Kütlenin nihai sonucu kütle kromatogramıdır (Şekil 1, yeşil ve turuncu). Toplam İyon Kromatogramı (TIC) ise, aynı taramaya ait tüm kütle spektral pik noktalarının şiddetlerinin toplanmasıyla oluşturulan bir kromatogramdır.
 












Hem FID hem de MS detektörleri, pik alanının pik şiddetini kullanarak miktar tayini yapabilir ve kromatogramlardan alıkonma süresini kullanarak bileşikleri tanımlayabilir. Ancak, her iki teknikle de  saptanabilen bilinmeyen pik, yalnızca GCMS kullanılarak daha fazla tanımlanabilir. GCMS'den elde edilen alıkonma zamanı, moleküler ağırlık ve kütle spektrumları gibi veriler bir spektral kütüphane ile taranır ve  bileşik hakkında kalitatif sonuç elde edilir. Ek yazılımla GCMS, doğru kütleyi hesaplayabilir ve moleküler bileşimi tahmin edebilir. Bu, kalitatif analiz olarak da bilinen moleküllerin benzersiz tanımlanması için son derece değerlidir.
 
Bu sistemler,  gıda ve çevre analizleri, ilaç sanayi, kimya endüstrisi, adli tıp ve toksikoloji, üretim, bilimsel araştırmalar, hava kirliliği analizi, petrol endüstrisi gibi geniş kullanım alanlarına sahiptir.